Złoże dolomitów "Podleśna"

Eksploatujemy złoże dolomitów dewońskich i triasowych „Podleśna” zlokalizowane 3 km na północny-wschód od Siewierza w woj. śląskim. Złoże według podziału administracyjnego kraju leży na terenie miejscowości Żelisławice, gmina Siewierz w województwie śląskim. Położone jest około 2 km na wschód od drogi szybkiego ruchu Katowice-Warszawa i przy drodze lokalnej Siewierz – Pińczyce. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w Siewierzu, w odległości około 4 km od złoża.

Pod względem morfologicznym obszar złoża „Podleśna” znajduje się w obrębie tzw. Garbu Tarnogórskiego, stanowiącego jednostkę regionalną części Wyżyny Śląskiej. Obszar złoża „Podleśna” jest położony w północno-wschodniej części obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, w rejonie antykliny dewońskiej Dziewki-Brudzowice. Strukturę tą obcinają uskoki podłużne od południa i północy, a dwa dodatkowe tną ją po środku wzdłuż osi, tworząc wąski rów, wypełniony młodszymi utworami. Wspomniany wyżej rów tektoniczny w obrębie antykliny Dziewki-Brudzowice przebiega na południe od złoża. Fragmenty antykliny ukazują się na powierzchni jako dolomity dewońskie w Brudzowicach i Nowej Wiosce (skrzydło południowe antykliny) oraz w paśmie Dziewek i Podleśnej (skrzydło północne). W obrębie opisanych jednostek tektonicznych stwierdzono utwory od dewonu do czwartorzędu. Generalnie obszar złoża obejmuje niewysokie wzgórze o łagodnych zboczach. Eksploatacją jest objęta centralna część złoża.

Złoże „Podleśna” tworzą dolomity dewońskie i triasowe. Utwory dewonu są najstarszymi warstwami w obrębie złoża. Zaliczane do żywetu, są reprezentowane przez dolomity drobno lub średniokrystaliczne oraz przez dolomity rafowe z amfiporami, bardzo twarde w różnych odcieniach szarości. Dolomity dewońskie występują w centralnej części złoża. Trias zalega na dewonie niezgodnie stratygraficznie i tektonicznie. Granica między triasem i dewonem ma charakter erozyjny. Utwory triasowe, zaliczone do wapienia muszlowego, okalają utwory dewońskie od strony północnej i północno-wschodniej w postaci dolomitów płytowych górnego wapienia muszlowego, natomiast od strony południowej i zachodniej w postaci dolomitów diploporowych środkowego wapienia muszlowego. Kolorystyka dolomitów triasowych prezentuje się od jasno-szarej do kremowej. Średnia miąższość złoża wynosi 23,4m.

Obecnie, udokumentowana powierzchnia złoża wynosi 90,2 ha, a jego zasoby szacowane są na 97,4 mln ton. Złoże eksploatowane jest odkrywkowo wyrobiskiem wgłębnym. W chwili obecnej wydobycie odbywa się trzema poziomami przy zastosowaniu urabiania złoża za pomocą materiałów wybuchowych lub z wykorzystaniem młota hydraulicznego lub zrywaka. Przewiduje się pogłębienie eksploatacji złoża przez utworzenie czwartego poziomu. Urobek z kopalni transportowany jest do zakładu przeróbczego, gdzie przetwarzany jest na formę handlową w postaci kruszyw drogowych, budownictwa ogólnego czy podsypek brukarskich lub grysów do produkcji mieszanek asfaltowych, betonu czy posypek papowych oraz wapna nawozowego węglanowego przeznaczonego do stosowania w rolnictwie ekologicznym.

Parametry fizyczne złoża „Podleśna” przedstawiają się następująco:

Parametr	Wartości
	od	do	średnia ważona
gęstość pozorna [g/cm 3 ]	2.2	2.81	2.64
nasiąkliwość (wagowo) [%]	0.06	10.6	2.43
wytrz. na zgniatanie (stan suchy) [MPa]	19	278.6	116.5
wytrz. na zgniatanie (stan zamr.) [MPa]	29	193.4	76.2
ścieralność na tarczy Boehmego	0.2	5.8	0.59
ścieralność w bębnie Devala	2	25	6.9
mrozoodporność [cykle]	8	25	24.9

Parametry chemiczne złoża „Podleśna” przedstawiają się następująco:

Składnik	Zawartość składników w [%]
	od	do	średnia ważona
CaO	23.35	34.63	31.37
MgO	6.89	20.33	17.65
SiO₂	0.42	18.4	3.67
Fe₂O₃	0.27	4.63	1.13
Al₂O₃	0.48	5.94	1.86
TiO₂	0.01	0.18	0.04
FeO	0.02	0.09	0.08
SO₃	0.04	0.36	0.12
CaCO₃	46.16	61.85	56.52
MgCO₃	14.41	42.53	36.59
Zn	0	0.16	0.1
Pb	0	0.03	0.02